HOMEAGENDA EN CONTACT Nieuwe data voor 2017-2018 ARTIKELEN EN LEZINGEN NEW English and Dutch Articles
Familieopstellingen worden vaak in groepen gedaan, maar kan ook gebruikt
worden in de individuele therapie.
Eerst vraag ik de cliënt om zijn vraag en/of verlangen duidelijk te formuleren. Daarna heb ik informatie nodig over de familie van herkomst en belangrijke gebeurtenissen in de familie. Het gaat hier over feitelijke informatie: scheiding, overlijden, vroeg overleden kinderen, oude geliefden, betrokkenheid bij oorlog of moord kunnen allemaal van invloed zijn.
Op basis van deze informatie kies ik wie er opgesteld moet worden uit de familie. In de individuele opstelling worden figuurtjes of flappen gebruikt om de verschillende personen te representeren. De cliënt kan ook een opstelling doen in de verbeelding. De figuurtjes worden zorgvuldig in de ruimte geplaatst door de cliënt, daarna zal hij ze aanraken of op de flapjes gaan staan om te ervaren hoe het met dat familielid is. In een workshop, vraagt de cliënt de andere aanwezigen om de verschillende familieleden te representeren.
In veel gevallen komt de familieopstelling -het systeem- vanzelf in beweging doordat de representanten impulsen voelen en deze volgen. Op deze wijze kunnen onafgemaakte zaken uit het verleden alsnog worden afgesloten. Soms is het nodig dat ik ingrijp wanneer een beweging stopt of niet afgemaakt wordt. Ik kan de bewegingen ondersteunen met zogenaamde oplossingsgerichte zinnen die door de cliënt in de rol van familielid uitgesproken worden.
De wetten van de Liefde
Simpel gesteld bestaat een systeem uit systeemdelen en relaties. De belangrijkste relaties die we hebben zijn onze familierelaties. Bij familieopstellingen zijn de systeemdelen dan ook familieleden.
De basis van een familiesysteem wordt gevormd door een man en een vrouw. Uit hun seksuele relatie kunnen kinderen geboren worden die vervolgens op hun beurt hun eigen familie kunnen stichten. Naast man, vrouw en kinderen kunnen (over)grootouders, ooms en tantes een rol spelen. Verder behoren andere seksuele partners tot het systeem en ook mensen die ten opzichte van de familie winst hebben verkregen of verlies hebben geleden.
Volgens de systeemtheorie bestaan er binnen familiesystemen drie 'wetten van de liefde'. Problemen ontstaan wanneer een of meerder van deze wetten niet in acht worden genomen. Deze wetten zijn:
(1) Het recht er bij te horen.
Wanneer iemand -bijvoorbeeld een familielid of een oude liefde- wordt uitgesloten heeft dit meestal ernstige gevolgen. In dat geval wordt de plek vaak ingenomen door een ander familielid van een volgende generatie.
(2) De orde van de liefde.
Degene die eerder geboren is gaat voor degene die later geboren is. Het betekent dat in een gezonde situatie de liefde van ouders naar kinderen stroomt en van oudere kinderen naar jongere kinderen.
(3) Balans tussen geven en nemen.
Het systeem zoekt naar een evenwicht. Als iemand bijvoorbeeld benadeeld is, dan komt er pas weer rust als de 'schuld' ingelost is. Een uitzondering is de ouder-kind relatie. Daar geeft de ouder en ontvangt het kind.
Het Morfisch Veld
De basis voor de filosofie achter familieopstellingen ligt in een energetische band tussen alle leden van het systeem. Dit collectieve geweten zorgt ervoor dat alle leden van het systeem invloed hebben op en zijn afhankelijk van alle andere onderdelen in het systeem.
De Britse natuurwetenschapper Rupert Scheldrake stelt dat natuurlijke systemen op alle niveaus, zoals atomen, moleculen, kristallen, cellen, weefsels, organen, en organismen worden bezield, georganiseerd en gecoördineerd door morfische velden, die een inherent geheugen bevatten.
Natuurlijke systemen erven dit collectieve geheugen van alle voorafgaande dingen van hun soort door middel van een proces dat morfische resonantie wordt genoemd, met als resultaat dat de patronen van ontwikkeling en gedrag door herhaling in toenemende mate een gewoonte worden. Sheldrake oppert de gedachte dat er een doorlopend spectrum van morfische velden bestaat, waaronder morfogenetische velden, gedragsvelden, mentale velden en sociale en culturele velden.
Morfogenese – letterlijk het ‘ontstaan’ (genesis) van ‘vorm’ (morfe) – is iets mysterieus, maar er staat in feite dat Al Dat Is een intern geheugen heeft. Het Veld in het werk binnen verschillende systemen.
De Honderdste Aap is een metafoor voor de manier waarop morfogenetische velden werken:
De bioloog Lyall Watson publiceerde in 1979 een boek over een Japanse apenkolonie. In dat boek schrijft Watson over een aap op het eiland Koshima, die in 1953 ontdekte hoe zij aardappels moest wassen. Geleidelijk kopieerden andere apen dit gedrag. Maar toen op een dag in 1958 de Honderdste Aap het kunstje had geleerd, gebeurde er iets wonderlijks. Nog voor zonsondergang konden opeens alle apen op Koshima aardappels wassen. Sterker nog: ook alle apen op naburige eilanden namen het gedrag over. Er was een Kritieke Massa bereikt in de evolutie van die soort en dat beïnvloedde de collectieve bewustzijnsvelden van die soort.
De voorstelling van een morfisch veld wordt hier aangeboden als model om de werking van een familieopstelling beter te kunnen begrijpen.
Bert Hellinger
Familieopstellingen en systemisch constellatie werk is een therapeutische aanpak die ontwikkeld is door de Duitse psychiater Bert Hellinger. In de jaren 70 verdiepte hij zich in een hele rij verschillende therapievormen en reisde naar de Verenigde Staten om zich te bekwamen in primaltherapie, gestalttherapie en transactionele analyse. Door het analyseren van ‘scripts’ ontdekte hij dat patronen gedurende generaties in families doorwerken. Van belang was de ontdekking van Ivan Boszormenyi-Nagy van verborgen loyaliteiten en het belang van evenwicht tussen geven en nemen.
Via de gezinstherapie kwam Bert Hellinger in aanraking met de eerste opstellingen. Door een artikel over ‘de perverse driehoek’ van Jay Haley ontdekte hij het belang van de rangorde in families. Hij verdiepte zich in hypnotherapie en in neuronlinguïstisch programmeren (NLP). Verder hebben de provocatieve therapie en de vasthoudtherapie zijn werk beïnvloed.
Terug naar Opstellingenwerk Terug naar Links